من همیشه یه وسواس خاص نسبت به اطلاعات شخصیم داشتم. اینکه کی داره چی ازم ذخیره می‌کنه، کجاها رد پای اینترنتیم مونده، و اینکه آیا واقعاً من مالک داده‌هام هستم یا نه؟
راستش خیلی وقت بود دنبال این بودم که ردپای دیجیتال‌م رو تا حد ممکن شخصی نگه دارم؛ نه اینکه کار خلافی می‌کنم، فقط دوست. دارم مثل یه آدم نرمال، دیتای نرمالم، مال خود نرمالم باشه (مرسی عههه). سرویس‌های مختلفی رو تست کردم. روی لپ‌تاپم یه موتور جست‌وجوی searx داشتم که خیلی راحت توی داکر ران میشد، گاهی از protonmail استفاده می‌کردم و خلاصه همیشه گوشه‌ای از ذهنم درگیر این چیزها بود.
اما چیزی که باعث شد تصمیم بگیرم یه قدم بزرگ بردارم، یه رزبری‌پای ۵ بود که خریدم.
همه‌چی رو ساده‌تر کرد. یه کامپیوتر کوچیک که همیشه روشن بود و توی کنترل من بود. همون موقع یه ویدیو از pewdiepie دیدم که داشت دربارهٔ همین موضوع حرف می‌زد. اینکه چطور داره خودش رو از وابستگی به گوگل جدا می‌کنه.
با خودم گفتم:
اگه حتی اونم داره به این فکر می‌کنه، چرا من نه؟
جایگزین‌هایی که پیدا کردم
وقتی شروع کردم، خیلی از سرویس‌های گوگل رو یکی یکی کنار گذاشتم. نه یه شبه، نه همه‌شون با هم، ولی قدم به قدم:
- Google Search: searx (self-hosted) و استفاده از duckduckgo
- Gmail: اول با protonmail، الان mailwizz (self-hosted)
- Google Drive / Docs: با Nextcloud + Collabora (self-hosted)
- Google Calendar: با تقویم داخلی Nextcloud.
- Google Meet: با Nextcloud Talk (self-hosted)
- Google Play: با APKmirror.
- Google Passwords: با Vaultwarden (self-hosted).
تقریباً همه چیز، به جز YouTube که هنوز براش جایگزین واقعی نیست. ولی حداقل سعی می‌کنم با یوتیوب هم تا حد ممکن بدون حساب کار کنم.
سخت‌ترین قسمت چی بود؟
ستاپ کردن سرویس‌های جایگزین خیلی وقت‌گیر بود. باید کلی مستندات می‌خوندم و سرچ می‌کردم، چیزها رو کانفیگ می‌کردم، به مشکلات عجیب‌وغریب می‌خوردم.
از طرفی، موتورهای جست‌وجوی جایگزین مثل searx و duckduckgo هنوز اون دقت گوگل رو ندارن. بعضی وقتا یه سوال فنی خیلی دقیق رو توی گوگل توی نتیجهٔ اول پیدا می‌کردم، ولی الان باید بیشتر بگردم. با این حال، ارزشش رو داره.
آیا الآن خیالم راحت‌تره؟
قطعاً.
یه حس کنترلی دارم که قبلاً نبود. اینکه تقریبا می‌دونم اطلاعاتم کجاست، کی بهش دسترسی داره، و می‌تونم اگر خواستم، همه‌چی رو پاک کنم. از افزونه‌هایی مثل Chameleon هم استفاده می‌کنم تا ترکرها رو بلاک کنم. هر قدمی که برمی‌دارم، حس می‌کنم یکم بیشتر از غول‌های تکنولوژی فاصله می‌گیرم و خودم شدم، نه صرفاً یه دیتا برای تحلیل تبلیغاتی.
دلم برای چی تنگ می‌شه؟
گوگل، لعنتی، خوب بلده همه‌چی رو بهم وصل کنه.
وقتی Gmail، Calendar، Meet، و Drive همه یه‌جا بودن، کار کردن راحت‌تر بود. login کردن با حساب گوگل توی هر سایتی؟ راحت‌ترین روش لاگین.
ولی من تصمیم گرفتم راحتی رو فدای حریم خصوصیم نکنم.
جایگزین‌ها بهترن یا فقط «کافین»؟
بیشتر از انتظارم خوبن.
Nextcloud اون‌قدری قدرت داره که برام جای Drive، Docs، Calendar، و حتی فایل منیجر رو بگیره. Vaultwarden بهتر از هر پسورد منیجریه که تا حالا داشتم.
و از همه مهم‌تر؟ خودمم که اون پشت نشستم و دارم همه‌چی رو می‌چرخونم و خب کلی فرصت یادگیری داشتم و دارم.
اگر تو هم می‌خوای از گوگل جدا شی…
آب دستته بذار زمین و شروع کن.
لازم نیست همه‌چی رو یه‌دفعه کنار بذاری. با یه چیز شروع کن. مثلاً همین جست‌وجو. بعد برو سراغ ایمیل، بعد فایل‌ها، و همین‌طور برو جلو.
سختیش توی روزهای اوله. بعدش کم‌کم عادت می‌کنی.
و یهو می‌بینی دیتا‌هات مال خودته و اینترنت دیگه خونه‌ته — نه یه جای اجاره‌ای توی مزرعهٔ دیتا واسه گوگل.
دیدگاه‌ها غیرفعال هستند.